Eerste vaststelling: het doel voor de afname van broeikasgassen tegen 2030 blijft op 40 %, terwijl Europees is afgesproken dat ons land 47 % realiseert. Als we dat niet halen, zal België emissierechten moeten aankopen. Hoeveel dat zal kosten is niet duidelijk, maar dat zal snel enkele honderden miljoenen zijn. Geld dat veel beter kan geïnvesteerd worden in bijkomend klimaatbeleid waar iedereen beter van wordt. De Vlaamse lat moet dus hoger dan die 40 %.
Een aantal maatregelen die werden aangekondigd juichen we toe. Een renovatieboost voor sociale woningen, meer renteloze leningen voor doelgroepen en ondersteuning voor collectieve warmtepompen in appartementsgebouwen maken de energietransitie inclusiever. De taks shift in de energiefactuur van elektriciteit naar gas vanaf 2028 maakt warmtepompen aantrekkelijker, al is onduidelijk hoe groot het effect van de verschuiving van een aantal Vlaamse heffingen zal zijn op de totale factuur. De uitwerking moet in elk geval gepaard gaan met flankerend beleid. Wie noodgedwongen in een slecht geïsoleerde woning woont en met gas verwarmt mag niet de dupe worden. Zeker omdat in 2027 de Europese koolstoftaks ETS 2 al in de gasfactuur terecht komt. Daarom herhalen we ons pleidooi voor een doorgedreven collectieve aanpak van de renovatie van woningen. Tot op vandaag wordt ingezet op een huis per huis-aanpak. Een plan om wijken en appartementsgebouwen, vooral dan op de private markt, te verduurzamen ontbreekt. We hopen dat het sociaal klimaatplan dat momenteel in opmaak is hier veel sterker op inzet. In april gaven we alvast een voorzet aan de regering.
Voor transport vinden we weinig maatregelen terug die een sterke afname van broeikasgassen zullen teweegbrengen. Nochtans is die sector de grootste uitstoter. De taks shift maakt rijden met een elektrische wagen interessanter, maar de aankoop van een fossielvrije wagen blijft onhaalbaar voor veel mensen. Met een batterijcheck hoopt de Vlaamse regering de tweedehandsmarkt van elektrische wagens te stimuleren, maar de vraag is of dat zal lukken. Voor beweging.net moet veel meer ingezet worden op sociale lease van elektrische wagens, toegankelijk maken van (elektrische) deelmobiliteit en openbaar vervoer. Ook een slimme en sociaal rechtvaardige kilometerheffing en lagere maximumsnelheid op autosnelwegen blijven blijkbaar een taboe voor deze regering. Dat er een masterplan Fiets komt is positief maar daar kan niet alle heil van verwacht worden.
