Uit diverse bevragingen blijkt dat burgers zeer veel belang hechten aan goede voetgangersinfrastructuur. Ze schuiven de aanwezigheid van goed onderhouden en veilige voetpaden naar voren als topprioriteit. In werkelijkheid zijn veel voetpaden echter in gebrekkige staat. Ze zijn onvoldoende breed, bevatten putten of andere obstakels, of zijn zelfs volledig afwezig. Nochtans hechten veel (boven)lokale besturen belang aan goede en veilige voetpaden. Goede infrastructuur voor voetgangers wordt vaak opgenomen in mobiliteitsplannen en in het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen 2021-2025 worden voetgangers samen met fietsers voorop geplaatst.
Door een gebrek aan gegevens over de huidige voetgangersinfrastructuur, blijkt het vaak moeilijk om goede intenties om te zetten in een effectief voetpadenplan. Daarom slaan beweging.academie, het Instituut voor Mobiliteit van de UHasselt (IMOB) en Verkeersplatform vzw de handen in elkaar. “Met Stapscore ontwikkelen we een applicatie om de kwaliteit van voetpaden op het grondgebied van een gemeente of stad in kaart te brengen”, aldus Ines Meskens, projectcoördinator. “Aan de hand van de resultaten kan vervolgens een concreet actieplan voor voetpaden opgesteld worden.”
Het belang van goede voetpaden
Goed onderhouden en veilige voetpaden zijn in het belang van iedereen in onze samenleving. Ze zorgen ervoor dat wandelen – een bij uitstek groene én gezonde mobiliteitsvorm – voor iedereen aangenaam, toegankelijk en veilig wordt. Voor veel groepen in de samenleving zijn goede voetpaden zelfs cruciaal om zich veilig en zelfstandig te kunnen verplaatsen. Denk maar aan mensen die gebruikmaken van een rolstoel, rollator of wandelstok, maar bijvoorbeeld ook aan jonge kinderen, ouders met een kinderwagen, mensen die met krukken wandelen, mensen met een visuele beperking of senioren en ouderen met een verhoogd risico op vallen. De lijst met groepen wiens mobiliteit sterk beïnvloed wordt door de staat van de voetpaden is lang. Toegankelijke voetpaden kunnen ervoor zorgen dat iedereen meer kan deelnemen aan het maatschappelijke leven, ongeacht hun mobiliteitsniveau.
Voetpadenonderzoek Verkeersplatform Lebbeke
Het idee voor Stapscore ontstond vanuit een succesvol voetpadenonderzoek dat in 2018 uitgevoerd werd door het Verkeersplatform Groot-Lebbeke. Uit een grootschalige enquête bleek dat de inwoners van regio Groot-Lebbeke de staat van de voetpaden als grootste verkeersprobleem in hun gemeenten beschouwden. Daarop besloot het verkeersplatform actie te ondernemen door een uitgebreid voetpadenonderzoek uit te voeren.
Ze stelden parameters op waaraan een voetpad minimaal moet voldoen om veilig en comfortabel te zijn. Vervolgens ging een groep vrijwilligers de baan op ging om alle voetpaden te beoordelen op elk van deze parameters. Het onderzoek bleek een succes. Naast een uitgebreid rapport over de staat van de voetpaden in de regio leverde het project ook veel aandacht op. Zowel mobiliteitsorganisaties als andere lokale besturen uitten hun interesse om ook een gelijkaardig inventarisatie van de voetpaden in hun regio te organiseren aan de hand van de uitgewerkte methodiek.
Ines Meskens: “Met de ontwikkeling van Stapscore willen we deze methodiek omzetten in een digitale tool. Die moet gebruiksvriendelijk zijn en wordt ter beschikking gesteld aan lokale besturen. Alle deelnemende steden en gemeenten kunnen dezelfde werkwijze hanteren en de ingezamelde data wordt op één plaats verzameld. Het voordeel van uniform te werk te gaan, zorgt ervoor dat opvolging op een hoger niveau – intergemeentelijk, provinciaal of zelfs op het niveau van de Vlaamse overheid – mogelijk wordt.”
De kracht van vrijwilligers
Net zoals voor het voetpadenonderzoek van Verkeersplatform Groot-Lebbeke – en talloze andere projecten van Beweging.net, IMOB en Verkeersplatform vzw – zal voor Stapscore samengewerkt worden met lokale vrijwilligers. Zodra samen met een lokaal bestuur besloten wordt om met het Stapscore-project van start te gaan, wordt een oproep gelanceerd naar vrijwilligers. We roepen hen op om mee te werken als data-verzamelaar. Zo bieden we burgers de kans om actief bij te dragen aan de verbetering van de voetpaden in hun eigen gemeente.
“De vrijwilligers krijgen een opleiding over de Stapscore-applicatie”, aldus Ines Meskens.
“Vervolgens trekken ze erop uit binnen het grondgebied van hun stad of gemeente. In de applicatie geven ze elk voetpad een score op vooraf bepaalde criteria. Die parameters vormen uiteindelijk een totaalscore voor het voetpad. Deze resultaten worden geëvalueerd en gedetailleerd gerapporteerd aan het lokale bestuur, waarna een concreet voetpadenbeleid opgesteld kan worden. Zo gaan we stap voor stap op weg naar betere voetpaden.
Pilootproject Stapscore
In 2024 en 2025 loopt met steun van de Vlaamse overheid een pilootproject, waarbij Stapscore wordt opgestart in vijf steden en gemeenten.
Ken jij een stad of gemeente die interesse zou hebben om hieraan deel te nemen? Of heb je vragen over het project? Neem dan contact op met Ines via ines.meskens@beweging.net
