We treffen minister Crevits op een woensdagochtend in haar thuisstad Torhout, met een koekje en een koffie. Dat is niet toevallig, want in oktober 2023 zette beweging.net West-Vlaanderen de Torhoutse gemeenteraad, waarvan de minister voorzitter is, in de bloemetjes. Dit in het kader van de campagne rond de Dag van de Democratie, die oproept tot meer respect voor gemeenteraadsleden.
Hoe was het om getrakteerd te worden?
Minister Crevits: (lacht) Dat doet altijd deugd! En de taart was lekker. Maar de boodschap is heel erg belangrijk, want sterke gemeenteraden maken alle verschil. In Torhout zetten we daar actief op in, door bruggen te bouwen over meerderheid en oppositie. Neem nu grote projecten zoals de heraanleg van de binnenstad. Die werd niet alleen door de meerderheid getrokken, ook de oppositie kreeg haar plaats aan de tafel. We hebben sinds deze legislatuur actief ingezet op het fractieleidersoverleg. Dat zijn manieren waarop je sterk beleid kunt uitwerken, omdat het draagvlak groter is. De sfeer tussen meerderheid en oppositie is daardoor zeer goed.
Gaëlle Beeusaert: Dat is lang niet overal het geval. Vaak wordt het spel meerderheid versus oppositie nog hard gespeeld. Daarom vindt beweging.net het belangrijk om gemeenteraden in een positief daglicht te plaatsen en mensen te erkennen voor hun engagement. Bovendien doen heel wat raadsleden dit vrijwillig.
Minister Crevits: Het heeft ook als voordeel dat het er anders aan toegaat. De toon is gematigder, zachter en respectvoller. Je voelt dat zelfs in verkiezingstijden. Goede voorstellen van de oppositie worden ook meegenomen in het beleid. Eigenlijk is dat ook maar correct. Een goed voorstel van de oppositie afbreken omdat het uit de oppositie komt, dat is niet de politiek van morgen. Ook in het Vlaams Parlement probeer ik daar rekening mee te houden. Maar soms stel je desondanks vast dat er een meningsverschil blijft, ideologisch bijvoorbeeld. Dat kan en dat moet. Het is goed dat het middenveld mee het verschil probeert te maken door het positieve te belichten en alternatieven naar voor te schuiven. Hier in Torhout keek niemand er raar van op dat wij de taart in de wacht hebben gesleept. Ze vonden het vanuit de oppositie zelfs terecht.
Gaëlle Beeusaert: Vroeger was u als burgemeester ook de facto voorzitter van de gemeenteraad. Dat is al een tijdje niet meer verplicht. Merkt u een verschil tussen uw rol als voorzitter van gemeenteraad, als raadslid, versus een rol als uitvoerende mandataris?
Minister Crevits: Ik denk inderdaad dat dit een goede evolutie is. Het is alleszins meer werkbaar voor de burgemeester. Hij kan zijn punten toelichten en ook vragen om te antwoorden of tussen te komen. Ik kan hierdoor als voorzitter ook een neutralere rol opnemen dan destijds toen ik burgemeester was. Je kunt gemakkelijker dingen zeggen want als burgemeester schiet je bijna altijd in het defensief. Vanuit mijn rol nu, kan ik maken dat de oppositie gelukkig is en de zitting rechtvaardig verloopt.
Gaëlle Beeusaert: Bij beweging.net maken we ons zorgen om de afschaffing van de opkomstplicht bij de lokale en provinciale verkiezingen. Onze campagnes zoals de Dag van de Democratie zijn nodig om dat dalende politieke vertrouwen van de burger te proberen keren. Daarom roepen we op om die stemplicht terug in te voeren zodat de kloof tussen burger en politiek niet nog groter wordt. Onze bijzondere aandacht gaat ook naar de meest kwetsbaren in onze samenleving. Daarom onze trekkende rol in ‘Ieders stem telt’, waar we samen met meer dan 30 middenveldorganisaties streven naar een politieke participatie van alle groepen in de samenleving.
Minister Crevits: Dat we de afschaffing van de opkomstplicht goed moeten evalueren staat vast. Maar het opent ook nieuwe manieren van denken, om die drempels die men nu toch ervaart weg te werken. Denken we bijvoorbeeld aan het Duits systeem, waar sinds 1957 stemmen per brief mogelijk is. Er zijn ook andere aspecten, zoals een verplichte spreiding van stembureaus over de kernen en deelgemeenten van een gemeenten of stad. Ook dat zijn mogelijke oplossingen waar we moeten over nadenken. Daarnaast moeten lokale mandatarissen zich ook begeven tussen de mensen.
Hoe gemakkelijk is het als lokale mandataris om tussen de mensen te staan?
Gaëlle Beeusaert: We zien de taal in de politiek verruwen, ook sociale media maken hier een verschil. In deze legislatuur namen nooit eerder zoveel lokale verkozenen afscheid van hun mandaat. De stijl, taal en toonzetting doet er echt wel toe.
Minister Crevits: Sinds het begin van mijn politieke carrière is er enorm veel veranderd op dat vlak. Dat heb ik ook willen belichten in mijn boek Tussen eb en vloed. Toen ik begon was je als mandataris vooral tussen de mensen, in je gemeente of stad, binnen verenigingen, kortom “face to face”. Vandaag gaat het er heel anders aan toe, berichtjes op facebook of X (voormalige Twitter) zijn hard en kwetsend. Je probeert je daar niets van aan te trekken, maar het raakt je toch enigszins wel. Want het is vooral de persoonlijke manier van werken die nog steeds de sleutel tot succes is: luisteren naar mensen, in gesprek gaan, rond de tafel zitten en samen zoeken naar de best mogelijke oplossing voor iedereen.
Ligt daar volgens u ook een reden van het dalende vertrouwen in de politiek?
Minister Crevits: Als we harde mails binnenkrijgen op het kabinet, dan bellen we die mensen gewoon op. Ik heb medewerkers die daar dagelijks mee bezig zijn. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Je moet mensen één voor één terugwinnen en vertrouwen geven. Politiek is een marathon, geen spurt. Om te overleggen en om mensen te ontmoeten heb je tijd nodig. Akkoorden worden zelden in één dag bereikt. Ik neem dit al mee van in het prille begin van mijn politieke carrière. Overleg is cruciaal, of het nu sociaal overleg is met syndicale partners, of in mijn domeinen welzijn en volksgezondheid, of elders. Vroeger kwam je naar buiten als er een akkoord was, nu staat het kort na of zelfs tijdens de gesprekken al in de media. Dat maakt het er niet gemakkelijker op en doet geen goed aan het vertrouwen.
Welke rol ziet u voor het middenveld?
Minister Crevits: Zonder beweging.net geen politiek in mijn geval. Ik heb de kans gekregen eerst te mogen proeven van het middenveld en de ruime werking van de beweging: van activiteiten van het toenmalige KAV (Femma) en Familiehulp tot in de politiek. Ik heb altijd een plek nodig gehad om ideologisch thuis te komen, de beweging is dat voor mij. Ik wil vermijden dat er ‘gele hesjes’-toestanden ontstaan in dit land. Sociale bewegingen, zoals binnen het netwerk, kunnen hier een enorm verschil maken. Vooral naar mensen met een kwetsbare stem. Voor mij is het ideologisch goed om teruggeworpen te worden op de kwetsbaarheid van mensen, zodat we hen niet uit het oog verliezen.
Als afsluitende woorden voor ons jaarmagazine, waar droomt u van?
Minister Crevits: Engageer je maatschappelijk. Zoals Hannah Arendt zei: populisme komt voort uit gelatenheid en onverschilligheid. Dus engageer je in de maatschappij en ga stemmen op 13 oktober. En voor de politiek droom ik van een goeie verkiezingsuitslag en van deelname aan een centrumregering.
Interview uit het jaarmagazine van beweging.net
