Waarom staken wij?
Bij haar aantreden begin 2025 kondigde de federale regering grondige hervormingen aan. Na het Paasakkoord kwam het Zomerakkoord en vandaag ligt het Begrotingsakkoord op tafel. Deze hervormingen van de sociale zekerheid en de fiscaliteit moeten volgens de regering de begroting opnieuw op orde brengen en het begrotingstekort verkleinen. Dat is zowel een expliciete vraag van de Europese Commissie als van de ratingbureaus.
De opeenvolging en snelheid van al die hervormingen doen vakbonden en mutualiteiten echter naar adem happen. Het gaat om de meest ingrijpende structurele hervormingen van de laatste decennia, die bovendien razendsnel worden doorgevoerd. Vele taboes uit het verleden gaan daarbij op de schop. Sommigen juichen dat toe, maar in de praktijk is dit een groot sociaal experiment, op de kap van veel kwetsbare mensen. En daarom staken wij!
Ingrijpende hervormingen van de sociale zekerheid
De impact op het inkomen van mensen zal groot zijn. De hervormingen zetten maximaal in op activering: iedereen moet geprikkeld worden om (weer) aan het werk te gaan, zowel werkzoekenden als langdurig zieken.
Voor wie effectief opnieuw voltijds aan de slag kan, kan dit in sommige gevallen tot een inkomensverbetering leiden. Maar voor velen ziet het plaatje er minder rooskleurig uit:
-
Sommige mensen zullen van een uitkering naar een leefloon verwezen worden.
-
Wie door gezondheidsproblemen of zorgtaken slechts deeltijds kan werken, zal moeilijk rondkomen.
-
Leefloon en andere sociale voordelen worden afgetopt, waardoor het totale gezinsinkomen daalt.
Wij vrezen dan ook dat de armoede in ons land opnieuw zal stijgen door deze hervormingen van de sociale zekerheid.
Drastische pensioenhervorming: vooral vrouwen betalen de prijs
Ook de aangekondigde pensioenhervorming is bijzonder drastisch. Vooral vrouwen en ambtenaren lopen een verhoogd risico op een lager pensioen.
De pensioenmalus werd na protest enigszins bijgestuurd, maar dat verandert niets aan de kern van het probleem: veel vrouwen zullen hun loopbaankeuzes uit het verleden; zoals ouderschapsverlof, deeltijds werken of mantelzorg; bekopen met een lager pensioen. Zij worden zo dubbel gestraft: eerst voor hun zorg en engagement, en later nog eens bij hun pensioen.
Meer flexibiliteit en druk op de werkvloer
Op de werkvloer komen er eveneens grote veranderingen. Werknemers zullen:
-
flexibeler moeten werken;
-
vaker en meer overuren moeten draaien;
-
lagere premies ontvangen voor nachtarbeid en onregelmatige prestaties.
Die versoepelingen dienen vooral de werkgevers, zo stelt het ACV. Voor veel werknemers betekent dit meer stress, minder voorspelbare uren en een moeilijker te combineren werk-privébalans.
Indexering van lonen en uitkeringen onder druk
De automatische indexering bood tot nu toe enige garantie dat lonen en uitkeringen de prijsstijgingen volgden. Ook dat mechanisme wordt nu aangepast.
-
Wie een brutoloon boven 4.000 euro heeft, krijgt voortaan slechts een gedeeltelijke indexering op het deel onder de 4.000 euro, en geen indexering meer op het deel erboven.
-
Wie een uitkering boven 2.000 euro bruto ontvangt, krijgt enkel nog indexering op het deel onder de 2.000 euro.
Met andere woorden: de bescherming tegen inflatie wordt beperkt, en dat zullen veel mensen merken in hun portemonnee.
Fiscale hervormingen: meerwaardebelasting en hogere btw
Naast de sociale hervormingen worden ook belangrijke fiscale maatregelen doorgevoerd. De invoering van een meerwaardebelasting kan op onze steun rekenen, omdat grote vermogens een eerlijkere bijdrage gaan leveren.
Tegelijk stijgen de btw en accijnzen op een aantal producten, waaronder aardgas en stookolie. Ook dat wordt bijzonder voelbaar in het dagelijkse leven van gezinnen, zeker voor mensen met een laag of gemiddeld inkomen die een groot deel van hun budget aan basisvoorzieningen uitgeven.
Zijn deze hervormingen nog sociaal rechtvaardig?
De kernvraag die deze staking oproept, is of al deze hervormingen nog sociaal rechtvaardig zijn. Veel zal afhangen van de concrete invulling en technische uitwerking. Maar één ding is duidelijk: de risico’s voor kwetsbare groepen zijn groot.
Daarom is staken essentieel. Mensen zijn kwaad, ongerust en voelen zich in de steek gelaten. Iedereen wordt op één of andere manier getroffen, maar het zijn vooral de zwakste schouders die opnieuw het meeste gewicht moeten dragen.
Het is dan ook cruciaal dat de vakbonden betrokken worden bij de uitwerking van deze maatregelen. De realiteit van mensen in ziekte, werkloosheid of armoede is veel complexer en gevarieerder dan de clichés die over hen verteld worden.
Wat is een staking?
Een staking is een door de vakbonden georganiseerde actie waarbij werknemers tijdelijk het werk neerleggen. Zo geven ze een krachtig signaal aan hun werkgever en/of aan de overheid dat ze niet akkoord gaan met bepaalde maatregelen, besparingen of hervormingen die een impact hebben op hun werk, inkomen en sociale rechten.
Wie lid is van een vakbond, ontvangt voor elke stakingsdag een stakingsvergoeding. Die vergoeding compenseert gedeeltelijk het loonverlies op de stakingsdag.
Wat is een piket?
Tijdens een staking wordt vaak een piket georganiseerd. Dat betekent dat vakbondsmilitanten bij de toegangsdeuren van bedrijven en organisaties postvatten. Zij proberen te vermijden dat collega’s toch gaan werken en zo de voortgang van het werk verzekeren, wat het effect van de staking zou ondermijnen.
Een piket heeft twee doelen:
* De staking versterken: door collega’s te overtuigen om solidair te zijn en mee het werk neer te leggen.
* De staking zichtbaar maken: naar de buitenwereld tonen dat de werknemers van een bedrijf of organisatie achter de actie staan en solidair zijn met werknemers in andere sectoren.
