Voel jij je gehoord?
Voel jij je beschermd?
Voel jij je vertegenwoordigd?
Dat zijn de vragen waarmee beweging.net met STAD24 in Antwerpen en Brussel, samen met diverse stedelijke partners, nu al een jaar aan de slag zijn. Die partners dat zijn niet van de minsten, het zijn allemaal verenigingen, comités en organisaties die participatie in hun hoofd en hart hebben. Enkele voorbeelden: Citizenne, Commonslab, CM, Kaailink, Kiddo’s, Raak, SAAMO, Urban Studies Universiteit Antwerpen, aangevuld met experten ten velde en vooral ten stede.
Het pleidooi
Al enkele jaren merken we een groeiende moeheid en afwijzing bij veel mensen, vaak omschreven als ‘de kloof’. Een kloof tussen mensen, tussen burgers en instanties en zeker ook tussen inwoners en politici. Dat gevoel wordt bevestigd door journalistieke reportages allerhande en academisch onderzoek. Maar hoe ziet dat er in onze stad uit? Wat voelen en denken mensen? Hoe ervaren zij de politiek?
Met STAD24 kozen we bewust voor een sterke focus op het politieke proces. We wilden ons niet onderdompelen en ingraven in ideologische stellingnames en inhoudelijke discussies. We wilden samen met mensen bespreken en onderzoeken waarom velen vandaag die kloof ervaren. Belangrijker nog: hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen zich opnieuw gehoord voelen? Wat hebben ze nodig om hun stem te laten klinken? En hoe kijken ze naar de verschillende participatieve methodes en kanalen die al bestaan? Een pleidooi dus om het over de politiek te hebben, want de politiek die is van iedereen. Ja, toch?
STAD24 – het proces
In het voorjaar van 2024 gingen we met een klein team op 10 diverse Antwerpse locaties met heel veel mensen in gesprek over politiek en het politieke proces. Deze aanpak ontwikkelden we na een eerste grote denkoefening in 2023 waarop 50 gelote Antwerpenaren brainstormden over dat politieke proces. Hun belangrijkste aanbeveling: trek de wijken in en ga rechtstreeks in gesprek met mensen.
We trokken naar pleintjes en boulevards, naar cafétoog en jeugdcentrum, naar solidaire kruidenier en winkelcentrum, van Noord naar Zuid, van Hoboken tot Ekeren. We knoopten gesprekken aan met jong en oud, met mensen van ’t stad of elders geboren, nog op de schoolbanken, aan het werk of iets anders. Gewapend met niks anders dan een open hart en dito geest, pen en papier en uiteraard onze roze klapstoelen.
Zet a efkes en mogen wij iets vragen?
Ons opzet was heel eenvoudig, ontdaan van alle ballast en dus zeer nederig: een open en oprecht gesprek voeren met heel veel mensen over politiek. De eerste vraag was dus simpel: wilt gij met mij over politiek babbelen? Bijna alle mensen vertoonden vervolgens de reacties die we verwacht hadden: zuchten, draaien met de ogen, neen knikken. Maar wie ons niet definitief afpoeierde kreeg onze echte vragen voorgeschoteld:
Voelt gij u gehoord? Voelt gij u beschermd? Voelt gij u vertegenwoordigd?
Vervolgens hadden we met heel veel mensen heel schone, eerlijke en boeiende gesprekken. Het was dikwijls erg confronterend, maar heel vaak ook zo hoopgevend. We luisterden naar de dromen van mensen, maar ook naar hun zorgen. Over hoe mensen hun leven of hun buurt willen verbeteren, maar vooral ook hoe zij zich verhouden tot het publieke en het politieke. Over hoe zij hun stem willen laten horen en laten gelden. Over hoe zij beter betrokken kunnen worden.
En heel veel mensen willen dat. Graag zelfs. Zij willen meer kunnen vertellen én tegelijk ook meer luisteren naar anderen. Ze willen niet per se over alles hun goesting krijgen, maar ze willen wel echt beter gehoord, beschermd, vertegenwoordigd én betrokken worden.
In onze Stad24 brochure kan je meer gedetailleerd ontdekken wat de deelnemers van STAD24 ons te vertellen hadden. Maar je kan ook lezen hoe je zelf aan de slag kan. Tenslotte hebben we enkele aanbevelingen die kunnen bijdragen aan een stad waar mensen samen aan het stuur staan, waar het beleid gemaakt kan worden uit de kracht van het collectieve: inwoners, middenveld, administratie en beleidsmakers samen.
We hebben geprobeerd om onze fysieke en mentale tocht in beeld en woord te vatten. We beweren zeker niet dat dit document, dat onze bevindingen en aanbevelingen zaligmakend zijn. De belangrijkste (levens)lessen zijn: wees nederig, probeer meer te luisteren dan te praten en bekijk complexe zaken als een puzzel met vele stukken. Pas als je alles juist samen legt, kan het klikken en zie je het allemaal echt.
