Een eenvoudige vraag om mee te beginnen. Wat is Opportunities?
Michel: “Wel, Opportunities is een Europees onderzoeksproject waarin we de negatieve verhalen en uitspraken over migratie bevragen. Die leven momenteel heel sterk in Europa. Op termijn dreigen die de grondslagen van Europa, zoals de mensenrechten en gelijke kansen, te ondermijnen. Daarom is een alternatief discours over migratie echt nodig. Met dit internationale onderzoeksproject willen we daaraan bijdragen.”
Voor Opportunities werken jullie samen met een bont gezelschap. Met wie werken jullie allemaal samen?
Sofie: “We werken samen met partners uit drie Afrikaanse landen: Ghana, Senegal en Mauritanië. Daarnaast doen ook zeven Europese landen mee: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Portugal en Roemenië.”
Michel: “Uniek aan dit project is de samenwerking tussen universiteiten, ngo’s en zelfs een theatergezelschap (KVS Brussel). Die verschillende perspectieven worden op voet van evenwaardigheid samengebracht.”
Dat is een mooie groep. Wat was voor jullie de concrete aanleiding om aan dit project te beginnen?
Michel: “De concrete aanleiding was de Brexit. In die campagne werd voortdurend naar migratie verwezen. Zo was het belangrijkste argument voor de Brexit dat zo de migratie terug in eigen handen zou gebracht worden, ‘take back control’.”
Sofie: “De sfeer rond migratie werd toen dermate negatief dat het uitsluiting, racisme en discriminatie legitimeerde en normaliseerde. Dit versterkte de tweespalt in onze samenleving en erodeerde verder de morele grondslagen van onze samenleving. Want wie de ene groep uitsluit, heeft niet veel nodig om ook andere groepen uit te sluiten.”
Michel: “Met Opportunities wilden we die negatieve verhalen gaan onderzoeken en ontkrachten.”
Jullie aanpak verschilt wel van een klassieke academische aanpak. Leg eens uit hoe dat zit?
Michel: “Opportunities is een project dat alle ervaringen naar waarde schat. We willen mensen met een migratieachtergrond daarom echt een stem geven. We werken daarom ook nauw samen met Afrikaanse landen. Zij zijn evenwaardig partner in ons consortium. Door die verschillende perspectieven – van ngo’s, wetenschappelijk onderzoek en stemmen van migranten – samen te brengen, maakt Opportunities het verschil.”
Het project heeft een hele ambitieuze onderzoeksagenda. Wat zijn jullie voorlopige conclusies?
Sofie: “Een ander discours is wel degelijk mogelijk. De samenleving is veel minder negatief ten opzichte van migratie dan men zou denken. Maar dan moeten die andere discours ook gehoord worden. Hier speelt de verantwoordelijkheid van ‘influencers’. Denk aan politici, middenveldorganisaties, vakbonden, maar ook aan economische, culturele en andere prominenten.”
Michel: “Zij moeten het woord nemen, durven spreken, durven een ander verhaal te brengen. Dus, niet achter de kudde hollen, maar een eigen verhaal brengen.”
Sofie: “De stem van de migrant hierin is zo belangrijk. We moeten niet alleen praten over hen, als een object of een verzameling, maar mét hen. We moeten hen als mensen aan het woord laten, hun individuele stem laten horen.” negatief ten opzichte van migratie dan men zou denken. Maar dan moeten die andere discours ook gehoord worden. Hier speelt de verantwoordelijkheid van ‘influencers’. Denk aan politici, middenveldorganisaties, vakbonden, maar ook aan economische, culturele en andere prominenten.”
Michel: “Zij moeten het woord nemen, durven spreken, durven een ander verhaal te brengen. Dus, niet achter de kudde hollen, maar een eigen verhaal brengen.”
Sofie: “De stem van de migrant hierin is zo belangrijk. We moeten niet alleen praten over hen, als een object of een verzameling, maar mét hen. We moeten hen als mensen aan het woord laten, hun individuele stem laten horen.”
Met Opportunities hopen jullie dus welecht een aantal bakens te verzetten.
Michel: “Ja, er moet werk gemaakt worden van een samenlevingsproject dat aan iedereen mogelijkheden en kansen geeft om volwaardig deel te namen aan de samenleving. Dat is een sociaal verhaal dat niet alleen voor mensen met een migratieachtergrond, maar ook voor mensen in armoede, voor mensen met een bescheiden inkomen belangrijk is.”
Kwestie van die boodschap nu uit te dragen. Hoe moet het middenveld omgaan met die bevindingen?
Sofie: “We moeten de boer op met een positief verhaal over migratie. We moeten durven een ander discours in de markt te zetten. Zwijgen is geen optie meer. We moeten ervoor gaan. Het middenveld moet ‘influencers’ echt overtuigen om dit alternatieve verhaal te brengen.”
Er staat zelfs een theatervoorstelling op de agenda, hoorden we?
Michel: “Ja, de KVS zal dit project een culturele vertaling geven. Maar ook samen met de verschillende ngo’s willen we het gesprek aangaan en de kijk op migratie veranderen.”
Wat brengt de toekomst met Involve?
Het ene project is nog niet afgerond, of het andere loopt al. Involve is een Europees onderzoeksproject met partners uit Polen, Zwitserland, Frankrijk, Italië, Ierland, Portugal, Duitsland en België. We zijn een netwerk van ngo’s en universiteiten. We onderzoeken de relatie tussen vertrouwen in overheden en de manier waarop sociale en publieke diensten mensen “behandelen”. We onderzoeken de link tussen de kwaliteit van die diensten en het vertrouwen in democratie. We hopen daarmee dat op Europees niveau participatie een essentieel onderdeel wordt van de pijler van sociale rechten.
Vragen over dit project of wil je op de hoogte blijven?
Geef dan een seintje aan sofie.put@beweging.net
