Gilbert Pex: Van oudsher zijn we vanuit de beweging betrokken bij dit thema. Enerzijds door onze bestuursmandaten in sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren (intussen woonmaatschappijen), maar anderzijds ook door onze politieke werking via het opvolgen en bijsturen van wetgevende initiatieven rond wonen. Daarom brengen we geïnteresseerde partnerorganisaties, deskundigen uit de sector en onze parlementairen tweemaandelijks samen in onze commissie wonen, waar verschillende dossiers op de agenda staan.
Lukt dat met een minister van wonen zoals Matthias Diependaele die de ene na de andere hervorming door het parlement jaagt?
Eddy Van den Eede: Twee legislaturen met een N-VA-minister voor wonen is geen cadeau. Het regeerakkoord voorspelde weinig goeds. Diependaele heeft de sector helemaal overhoop gehaald. Hij bemoeilijkt de toegang met extra taalvoorwaarden, de invoering van een middelentoets en een verplichte inschrijving bij de VDAB. Recent deed hij dat nog met het tijdelijk maken van bijna alle huurcontracten en de invoering van een werkbaarheidstoets waar hij onder meer thuiswerkende vrouwen viseert.
Gilbert: Voor ons is het vaak ‘erger voorkomen’ via onze contacten in de sector en samenwerkingsverbanden met gelijkgestemde partners zoals de vakbonden, armoedeorganisaties en het Huurdersplatform.
Naast de beleidsbeïnvloeding nemen jullie heel wat initiatieven voor vrijwilligers en mandatarissen uit ons netwerk.
Gilbert: Klopt. De reeks rond betaalbaar wonen met vijf webinars en drie praktijkbezoeken is daar een goed voorbeeld van. We gingen samen met vrijwilligers en mandatarissen op zoek naar oplossingen voor de wooncrisis.
Eddy: Tijdens de webinars stonden we stil bij actuele onderwerpen zoals de huidige woonmarkt, de nieuwe woonmaatschappijen, innovatieve woonvormen,… Vervolgens bezochten we goede praktijkvoorbeelden innovatie, herbestemmen van bestaande gebouwen, opmerkzame woonvormen,…
Gilbert: Met deze reeks tonen we aan dat, niettegenstaande het Vlaamse beleid, er toch nog veel mogelijk is. Steden en gemeenten hebben wel degelijk hefbomen in handen om werk te maken van een betaalbaar woonbeleid. De vrijwilligers uit ons netwerk verwachten terecht dat we onze visie en voorstellen toelichten.
Ook acties op het terrein zijn deel van jullie aanpak?
Eddy: In juni 2023 organiseerden we in Vilvoorde een actie rond het inzetten van publieke gronden en panden. Samen met Welzijnszorg vroegen we om een ‘urgentieplan inzetbare gronden en panden voor sociale huisvesting’.
Gilbert: Daarnaast maken we ook deel uit van het platform De Woonzaak en werden we recent door OKRA aangesproken voor de vorming van een ouderencoalitie omdat wonen ook voor hen een belangrijk thema is.
Krijgen jullie medewerking vanuit de regio’s of lokale groepen van beweging.net?
Gilbert: Zeker, zo hebben we een aanbod rond betaalbaar wonen voor de afdelingen waar regelmatig gebruikt van gemaakt wordt. Soms nemen regio’s, zoals in de provincie Limburg, concrete initiatieven rond bijvoorbeeld ‘betaalbare studentenkoten’. Inmiddels is dit ook in regelgeving omgezet en komen er 1 750 betaalbare studentenkoten bij.
Wonen staat dus op de agenda bij de verkiezingen?
Eddy: Absoluut. We hebben een arsenaal aan voorstellen voor de verschillende bevoegdheidsniveaus maar de klemtoon ligt voor ons toch op een drastische uitbreiding van het betaalbaar aanbod. Genoeg hervormd, alle registers opentrekken voor meer aanbod. Er staan nog steeds 175 000 mensen op de wachtlijst!
100 000 bijkomende woningen tegen 2035
Dit kan door de invoering van een nieuw Bindend Sociaal Objectief waarmee de opdracht voor steden en gemeenten voor betaalbaar wonen wordt vastgelegd en met het herinvoeren en verankeren van de ‘sociale last’. De verplichting om in elk groter woonproject betaalbaar wonen te voorzien. De nieuwe woonmaatschappijen moeten daarom meer middelen en mogelijkheden krijgen om dit uit te voeren. Ze horen betrokken te worden bij elk kernversterkend project. De gronden en panden van overheden worden prioritair aangeboden aan de woonmaatschappij van de gemeente. Burgers en woonmaatschappijen kunnen ook samen projecten ontwikkelen.
Heb je vragen over dit thema of wil je zelf een vorming hierrond organiseren?
Neem dan contact op via eddy.vandeneede@beweging.net
