Een op de vijf Vlamingen is vrijwilliger, meer dan zes op tien heeft minstens wekelijks contact met de buren en jeugdverenigingen trekken massaal leden aan. Op vlak van sociale samenhang kan Vlaanderen enkele puike cijfers voorleggen. ‘Toch voelt 10 procent zich eenzaam. Dat is werk aan de winkel voor onze verenigingen’, zegt Peter Wouters, voorzitter van beweging.net.

In de nieuwe uitgave van de VRIND (Vlaamse Regionale Indicatoren) brengt de studiedienst van de Vlaamse regering onder andere de sociale samenhang en het verenigingsleven in Vlaanderen in kaart (zie infografiek). ‘De tekening voor onze regio is bemoedigend, maar baart hier en daar ook wat zorgen’, zegt Peter Wouters, voorzitter van beweging.net, die de cijfers bestudeerde.

Eén op de vijf Vlamingen doet onbetaald vrijwilligerswerk, dat is boven het Europees gemiddelde. Hoe kunnen we nog beter doen?

‘Ik denk dat we als samenleving een grondig debat moeten voeren over de tijd die we willen besteden aan werk, zorg en vrije tijd. Femma heeft daar al een aanzet voor gegeven met het voorstel om een 30-urenweek in te voeren. Vrijwilligerswerk is broodnodig in een samenleving, net als de mantelzorg die mensen aan hun buren, kennissen of familie verlenen. Dat doen zij puur en alleen omwille van de vriendschap en de voldoening. Wat zou het wel niet kosten als wij al die uren zouden moeten vergoeden? Dat is gewoonweg onbetaalbaar. Daarom moeten we als samenleving ruimte creëren opdat mensen zich kunnen engageren, in een vereniging of voor hun naasten.’

Voor welke uitdagingen staan de verenigingen, als bindmiddel in de samenleving?

‘De helft van de Vlamingen is actief in minstens één vereniging. Zes op tien neemt al eens deel aan een activiteit. Dat is erg waardevol, want verenigingen zijn een plaats voor ontmoeting, dikwijls tussen mensen met een verschillende achtergrond: opleiding, afkomst, opvattingen,... Doordat zij elkaar ontmoeten in een vereniging kunnen ze het gesprek aangaan over allerlei samenlevingsthema’s. Dat is volgens mij een remedie tegen de groeiende polarisering. Een uitdaging is dus om een breed en divers publiek te bereiken. Een andere is om oplossingen te vinden voor de vereenzaming. 10 procent van de Vlamingen heeft minder dan maandelijks contact met buren, familie of vrienden. In de steden loopt dat op tot 15 procent. Laten we daarom zoeken naar manieren om die banden weer te versterken, te beginnen bij laagdrempelige vormen van ontmoeting.’