Met het zomerakkoord van 2025 zet de federale regering een nieuwe stap in de uitvoering van haar regeerakkoord. Geen losse ingrepen, wel een brede en diepgaande hervorming die tegelijk onze fiscaliteit én sociale zekerheid hertekent. Een koerswijziging die al langer in de maak was, maar nu in volle vaart wordt doorgevoerd.
Deze uitrol roept voor beweging.net wel enkele fundamentele vragen op. Want deze hervormingen zijn niet zonder risico. Ze zet net de mensen die vandaag al kwetsbaar zijn, het meest onder druk.
Het zijn heel wat veranderingen op verschillende fronten: aanpassingen in de fiscaliteit, pensioenen, gezondheidszorg, arbeidsrecht en sociale bescherming. Sommige maatregelen zijn positief, andere minder. Maar het is vooral de optelsom en de onderlinge dynamiek tussen de verschillende maatregelen die maakt dat de impact op diverse groepen in de samenleving vandaag moeilijk is in te schatten. Wat betekent dit alles voor wie niet in het klassieke plaatje past?
Want laat ons eerlijk zijn: België bestaat niet alleen uit tweeverdieners met twee kinderen, een stabiele job en een goed vangnet. Niet elke tegenslag of gezinssituatie kan worden opgevangen met zorgverlof of een flexibel uurrooster. In sommige sectoren is voltijds werken gewoonweg onhaalbaar.
Deze hervormingen pakken niet voor iedereen gelijk uit. Integendeel: ze zetten ook een deel van de werkende klasse onder druk. Wie vandaag werkt én tegelijk zorg opneemt, of wie tijdelijk uitvalt door ziekte, zal zich in de toekomst ernstig moeten afvragen wat daarvan de gevolgen zullen zijn. En wat het effect is op hun pensioen. Want wie om welke reden dan ook even niet fulltime kan werken, wordt daar nu al snel voor afgestraft. Dat alles samen komt over alsof de regering zijn focus verschuift van ‘iedereen aan het werk’ naar ‘iedereen fulltime aan het werk’.
We zullen dus de komende jaren sterk moeten monitoren wat de effecten zijn op de welvaart en de solidariteit. We zullen ook de impact op de armoede sterk moeten opvolgen. Onze armoedecijfers zijn de voorbije jaren stabiel gebleven – dankzij goed beleid – maar dat is met dit akkoord geen garantie voor morgen.
Daarom zijn we vanuit beweging.net ook bezorgd over de aangekondigde zoektocht naar nieuwe middelen voor de komende begrotingsronde. Laat dit een duidelijke waarschuwing zijn: onze sociale zekerheid en solidariteit hebben voldoende inspanning geleverd. Daar is de rek eruit.
De eerste stappen richting een eerlijkere bijdrage van de breedste schouders zijn gezet, maar in het grotere geheel dragen zij vandaag nog lang niet de zwaarste lasten. Als we écht rechtvaardig willen hervormen, dan moet daar meer ambitie komen.
Het zomerakkoord is een feit. Maar of het ook voor iedereen sociaal rechtvaardig is, valt te betwijfelen.
Steffi De Craemer, beleidsadviseur beweging.net
Julie Hendrickx Devos, voorzitter beweging.net
