Er zit iets fundamenteel scheef als een politicus de aula van een universiteit beschouwt als een broedplaats voor zijn toekomstig electoraat. Dat is precies wat premier Bart De Wever (N-VA) deed bij de opening van het academiejaar aan de UGent. Wat aangekondigd werd als een college over de uitdagingen van onze welvaartsstaat, bleek al snel een sluwe investering in toekomstig stemvee, berekend verpakt in academische ernst.
De Wever wil graag als een staatsman gezien worden, iets wat je een politicus niet kwalijk kunt nemen. Maar dat bereik je niet door jongeren die net uit het secundair onderwijs losbreken een fatalistisch toekomstbeeld voor te schotelen. De premier schetste op een cruciaal moment in het leven van die jongeren het doembeeld van een samenleving die op instorten staat zoals hij, de grote ziener, het al tien jaar geleden voorspeld had.
Uiteraard bevatte zijn analyse van onze welvaartsstaat onontkoombare waarheden: de vergrijzing is reëel, de arbeidsmarkt kampt met structurele problemen en de internationale context is verre van hoopgevend. Maar het verschil tussen een lesgever en een politicus is de intentie: de eerste wil inzichten delen, de tweede wil kiezers winnen. Hopelijk was het voor de studenten duidelijk dat de tweede hier sprak.
De Wevers boodschap was in feite: “De samenleving is om zeep, het ziet er niet fraai uit voor jullie generatie, maar ik en bij uitbreiding mijn partij kunnen de meubels nog redden. Als jullie ouders mij niet geloofden, doen jullie het nu maar beter wel. Anders zullen jullie jezelf maar moeten redden.” Bangmakerij is electoraal lonend, dat weten we intussen. Dit was geen college, het was campagne.
De Wever ging totaal voorbij aan de rol die collectieve solidariteit in elk menswaardig bestaan en in elke veilige, rechtvaardige samenleving moet innemen. De zorg voor de medemens die we in gitzwarte tijden zoals deze extra hard nodig hebben, is de zorg die hij wil schrappen via zijn begroting.
De opening van een academiejaar zou bij uitstek de hoogmis moeten zijn van nieuwsgierigheid, intellectuele honger en goesting, waar jongeren geprikkeld buitengaan om zich te smijten voor een hoopvolle toekomst. De premier had de kans om hen te overladen met vernieuwende ideeën, hen aan te moedigen om kritisch-constructief en solidair te denken, maar in de plaats daarvan kregen de studenten een fatalistische douche die hij realisme noemt.
Jongeren verdienen leiders die inspireren, niet deprimeren. Onze aula’s en klaslokalen verdienen lesgevers die het licht aansteken in plaats van het te doven.
