Na onze Stopdag van 9 november gaan we weer dapper verder. Op weg naar de volgende 4 jaar: vol beweging, vol goede moed, vol engagement, vol met onze dierbare vrijwilligers.
Ignace Desomer, spilfiguur van bewegingspunt Herent, rondde onze Stopdag af met deze woorden:

Beste Vrienden,
Van een stopreporter wordt verwacht dat hij even “stopt”. Laat ons dus even halt houden bij een stukje recente geschiedenis, bij de context waarin we vandaag leven en bij een blik op de mogelijkheden die de toekomst ons kan bieden.
Toen ACW voorzitter Theo Rombouts in 1992 in de Senaat werd uitgenodigd om met “diverse mensen uit sociale en politieke kringen, academici en mediavertegenwoordigers” van gedachten te wisselen over de – ik citeer – “de politieke verkaveling van het middenveld” (dat onderwerp is hier vandaag niet aan de orde), vroeg Jos Geysels hem of er nog een rol was weggelegd voor het zogenaamd maatschappelijk middenveld, cultuurverenigingen, ziekenfondsen, vakbonden enz. of kon het middenveld overgeslagen worden en moest het individu al zijn zorgen rechtstreeks toevertrouwen via zijn mandataris, aan de politiek. Dit was alleszins de bedoeling van de toenmalige VLD voorzitter Guy Verhofstadt.
Met dat laatste was Theo Rombouts het duidelijk niet eens. Hij benadrukte integendeel de verschillende functies van het middenveld zoals de collectieve belangenverdediging, het optreden als drukkingsgroep in de politieke besluitvorming en het opnemen van taken in de collectieve dienstverlening, waarbij hij uitdrukkelijk verwees naar onder meer de gezondheidszorg. Hij zei dat in een Vlaanderen waarin bijna iedereen voorzitter of secretaris is van een vereniging het precies het middenveld is dat ervoor zorgt dat de noden van het individu worden ingevuld.
Wat ik toen heel belangrijk vond en vandaag nog meer, was dat hij de hoop uitsprak dat er in Vlaanderen voldoende sociale bewogenheid was, en zou blijven uiteraard, opdat er geen politieke meerderheid zou ontstaan die met die sociale bewogenheid geen rekening meer zou moeten houden en dus het middenveld inderdaad gewoon zou kunnen overslaan.
We waren er niet ver af op 26 mei.
Dat brengt mij bij de context waarin wij ons vandaag bevinden, zowel de samenleving in het algemeen als Beweging.net in het bijzonder.
Die context is best beklemmend, maar hij biedt ook kansen, kansen die wij kunnen en zullen grijpen.
Het is duidelijk dat veel mensen angstig zijn.
Er zijn verschillende fenomenen of mechanismen die de angst bij de mensen aanwakkeren. Vooraleer dieper in te gaan op die mechanismen, verwijs ik naar een uitspraak van de Duitse schrijfster Herta Müller op de Internationale Conferentie over populisme en extremisme in 2017 te Brussel. Zij zei : “Elke dictatuur bestaat uit mensen die bang maken en mensen die bang zijn”.

Angst…
Bepaalde politieke strekkingen zijn er al tweetend in geslaagd veel mensen te doen geloven dat de instandhouding van een goede gezondheidszorg, een kwalitatief onderwijs, een goed pensioen en een veilige samenleving afhankelijk zijn van de bescherming van hun zgn. bedreigde identiteit en culturele eigenheid. Alarmerende tweets, in een vaak respectloze en agressieve taal, versterken alleen maar die angst én hun polariserende toon wil doelbewust elke redelijke dialoog over het “samen leven” in de kiem smoren. Het is inderdaad – voor dat genre twitteraars - helemaal niet de bedoeling dat er naar een diepgaande oplossing wordt gezocht voor de samenlevingsproblemen.
Dat alles maakt dat de mens die al terecht ongerust is over het zieke klimaat, nog angstiger wordt en dus ook kwetsbaar en vatbaarder voor extreme opvattingen.
Maar, er is ook een ander soort angst die verband houdt met de plaats van de mens in het economisch proces. Het feit dat onze economie almaar meer gericht is op winstmaximalisatie – winst op winst dus – doet de mens beseffen dat hij op den duur enkel nog een bijna storend instrument of een vervelende bijkomstigheid is in het economisch gebeuren. Het eindeloos stimuleren van kunstmatige schaarste en het bevredigen van steeds nieuwe behoeften van de koopkrachtige mens geeft hem, ondanks alles, een gevoel van leegte en onbehagen. En door die verspilling blijft de arme mens achter met nog minder middelen.
M.a.w. als het streven naar winst ten koste gaat van de mens en niet in dienst staat van zijn welzijn, dan riskeert hij af te haken. Ook dat brengt hem in een beangstigend isolement waarin elke zinhorizon afwezig is.
Ook de sociale media op zich versterken het isolement van veel mensen door ze mee te nemen in een zo goed als fictieve gemeenschap zonder ooit een mens echt te ontmoeten. Onze voorzitter Peter Wouters zei in een mooi interview m.b.t. de interpretatie van de verkiezingsuitslag, het volgende : “Er is een groep mensen die hun leven organiseren via de tablet of de smartphone en wat zij te zien krijgen, wordt volledig bepaald door algoritmes die traditionele partijen niet bespelen”. Einde citaat.
Wij worden inderdaad overspoeld door instant berichten over instant onderwerpen die plots héél belangrijk zijn maar die los staan van ons eigen leven en op geen enkele manier verwijzen naar een zingevend referentiekader. Varen zonder kompas is uitermate gevaarlijk en beangstigend.
Maar, beste vrienden, ook beklemmende tijden bieden heel wat opportuniteiten!
Beweging.net is zo veel meer dan een maatschappelijk project. Wij hebben een prachtige visie op mens en wereld. Beweging.netter zijn is een manier van in de wereld staan en een manier van denken en doen. Voor ons moeten politieke, maatschappelijke en economische systemen in dienst van de mens staan en niet omgekeerd. Heinrich Pesch, een Duitse ethicus en economist van de Solidaristische School (1854-1925) zei : “Alles heeft een prijs, de mens heeft waarde”,
De vele mensen die zich “waardeloos” voelen of geen enkele zinhorizon meer hebben, moeten we proberen op te vissen en ze van de rand naar het veilige midden van het veld terugbrengen. We moeten ze proberen te besmetten met het virus van de hoop.
Ik geloof niet dat wij moeten bestookt worden met een mogelijks verstikkend canon maar wel dat we zelf een kanon van hoop en mededogen moeten afvuren. We moeten de toevoer van de brandstof voor angst afsluiten en dat kunnen wij. Zoals onze voorzitter Peter al meerdere keren heeft gezegd, moeten we lokale initiatieven van burgerschapsvorming en nieuwe omgangsvormen ondersteunen en mee structuur geven, of het nu gaat om klimaatacties of lokale zorggroepen. We kunnen nieuwe vormen van inclusie, zoals de “melding tijdelijk wonen”, stimuleren en promoten bij onze plaatselijke politici. Peter pleit er ook terecht voor om de strijd aan te binden tegen de opgeklopte aversie van groepen en mensen tegenover elkaar.

Laten we ook met andere belangengroepen, kenniscentra en wetenschappers samenwerken om tot gefundeerde uitspraken te komen over maatschappelijke problemen zodat we nog meer impact krijgen op het beleid. Zo heeft bijvoorbeeld onderzoek uitgewezen dat de flexi jobs de sociale zekerheid ondermijnen en dat de vakbonden goedkoper dan de overheid vergoedingen uitbetalen. Laten wij dus onze politici aanvuren met objectieve en gedocumenteerde standpunten om ze aan te moedigen het beleid bij te sturen daar waar nodig.
Zo kan er een productieve spanning ontstaan met de politieke wereld, dit wil zeggen een spanning die leidt tot iets positiefs, tot een dialoog en niet tot polarisatie, geen gewilde chaotische stilstand. De dialoog moet gaan over zaken waar de mensen wakker van liggen (kinderopvang, zorggarantie, investeringen en gelijke kansen in het onderwijs en de samenleving, strijd tegen de armoede … ).
Laat ons de politici die zoeken naar structurele oplossingen voor de maatschappelijke problemen aanmoedigen en laat ons degenen die de schuld voor die problemen bij de slachtoffers zelf leggen, zwaar op de vingers tikken!
Laten we ook zelf proactief en veel gebruik maken van de sociale media om mensen te voorzien van correcte en meer genuanceerde informatie en ze aan te moedigen actief deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Natuurlijk is niet alles te vatten in dergelijke beknopte communicatie, maar de voorbije verkiezingen hebben wel uitgewezen dat ze grote invloed heeft.
Wat mij betreft, is het een grote uitdaging om opnieuw sterker te verwijzen naar de christelijke, sociaal-ethische dimensie van onze missie en heel duidelijk te stellen dat voor ons elke persoon, rijk of arm, hard werkend of werkloos, autochtoon of allochtoon, jong of oud, evenwaardig is. Dat is personalisme.
Onze tijd heeft een grote behoefte aan een oriëntatie die de huidige generatie politici en economen opnieuw de weg wijst naar een op meer menselijkheid bedacht beleid, een beleid dat terug een hoopvolle zinhorizon biedt. Deze gedachte werd in 1992 neergeschreven door ererector van de KULeuven, Roger Dillemans, bij het voorwoord van een boek over het personalisme.
Mag ik tenslotte de hoop uitspreken dat gelet op de onderling volledig gelijklopende doelstellingen van onze beweging en de deelorganisaties, de onderlinge banden meer worden aangehaald en we samen, met respect voor ieders eigenheid, werken aan een samenleving met een hoopvolle toekomst voor iedereen. Er is geen enkele reden om te twijfelen aan de efficiënte werking van het middenveld. In zijn boek “De Dramademocratie” verwijst professor Elchardus naar onderzoek dat uitgewezen heeft dat in sectoren waar middenveldorganisaties een grote rol hebben gespeeld, zoals onderwijs en ziekteverzekering, ons land tot de internationale koplopers behoort.
Beste Vrienden,
Wij zijn een schitterende beweging met een prachtige, open en bezielende visie op mens en maatschappij. Ook de komende 4 jaar zullen wij, in politiek, economisch en maatschappelijk wellicht moeilijke tijden, weer het beste van onszelf geven.
Wilhelm Busch, een Duitse dichter, zei ooit : “De totaalsom van ons leven zal worden gevormd door de uren waarin wij hebben lief gehad”.

Ignace Desomer
9 november 2019