17 oktober is de internationale Dag van het verzet tegen armoede. In Mechelen kan je naar aanleiding van deze dag de hele zondag cultuur opsnuiven tijdens het evenement 'Maak het mee'. Een gelaagde boodschap legt Pier De Kock uit. Het is een uitnodiging om 'het mee te maken', deel te nemen, erbij te zijn. Iets wat niet altijd evident is voor mensen in armoede. Maar ook om 'het mee te maken', letterlijk actief deel te nemen aan cultuur. Getuige het campagnebeeld dat Pier De Kock maakte met een dikke knipoog naar James Ensor. De campagne van het Netwerk Tegen Armoede van 17 oktober draait dit jaar eveneens om participatie. Het roept op om samen met mensen krijtlijnen uit te tekenen en ruimte te maken voor écht participatie. Voor De Keeting ook een mooi aanknopingspunt met het project ‘Over culturele bruggen’, vertelt Natasja Lories, coördinator van De Keeting vzw.
Natasja: Tijdens onze themawerking rond cultuur en vrije tijd vingen we allerhande signalen op. Wegens corona konden we daar voorlopig nog niet veel mee doen. Met het project 'Over culturele bruggen' tekenden we in op een projectoproep van stad Mechelen. We zochten en vonden partners en zijn nu onze eerste stappen aan het zetten om signalen van mensen om te zetten in duurzame oplossingen. We werken samen met culturele organisaties enerzijds, en anderzijds met mensen in armoede of met armoede ervaring. Op zich is iedereen welkom om aan zo’n thema te werken. Beide “werelden” moeten 'een brug over', om elkaar te ontmoeten en in dialoog te gaan met elkaar. Het begint eigenlijk al bij het begrip 'cultuur'. Wat betekent dat voor een cultureel centrum? Wat betekent dat voor mensen in armoede? We beginnen eerst met een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen.
Welke drempels ervaren mensen in armoede om deel te nemen aan cultuur?
Natasja: Het gaat bijvoorbeeld over de manier van spreken. Maar ook digitale vaardigheden om voorstellingen op te zoeken of tickets te kopen. Of het gebruik van de Uitpas wat niet altijd zo gemakkelijk is. Het vraagt wel wat administratieve skills: je mag niet vergeten te verlengen, … En dan is er ook het budget wat vaak een probleem is. Er zijn zo veel drempels. Mensen zeggen 'ik wil wel iets gaan doen, maar ik heb onvoldoende centen, of dat is toch niets voor mij, of ik heb niemand om mee te gaan,…'
Pier: Het aanbod van de culturele centra zijn gericht op de middenklasse. Wat een beetje logisch is want de meeste mensen die deelnemen zijn mensen uit de middenklasse. Dat maakt dat ook alle kanalen voor promotie, informatie en inschrijven op maat zijn van die middenklasse.
Natasja: We werken aan die drempels door in de eerste plaats te luisteren naar mensen. We doen dit door het organiseren van de themawerking dat als doel heeft écht te focussen op knelpunten die mensen ervaren binnen een – door hen – gekozen thema. We hebben die ervaring van mensen in armoede broodnodig om structureel armoede te kunnen bestrijden. Immers, op basis van die ervaringen, kunnen we correcte en toegankelijke communicatie opzoeken en aanbieden. Een voorbeeld hiervan is een vorming laten doorgaan rond de UitPas dat gegeven wordt door iemand die daar expertise in heeft. Of we nodigen mensen van de culturele centra uit om zich hier te komen voorstellen. En dan ben je eigenlijk al bezig met drempels te verlagen. Als iemand vanuit een externe organisatie naar De Keeting komt, is de drempel minder hoog dan wanneer we mensen in het wilde weg op pad sturen of hen tussen de soep en de patatten uitleggen hoe ze via het internet hun weg zouden kunnen vinden naar een aanbod. Mensen in armoede barsten van expertise. We moeten dat meer gebruiken en co-produceren, waardoor we evolueren naar een toegankelijkere en inclusieve maatschappij.
Vanuit die dialoog, gaan we verder werken. Wat kunnen wij vanuit De Keeting doen, zijn de oplossingen conform de noden van mensen in armoede? Wat kan een cultuuraanbieder doen? Kortom; we komen samen uit onze comfortzone en gaan op zoek naar wat we kunnen veranderen.
Welke verandering willen jullie teweeg brengen met het project?
Natasja: We willen dat cultuur en vrije tijd meer toegankelijk is, voor iedereen. Vanuit onze werking halen we signalen naar boven en bekijken we welke acties nodig zijn. Wij doen dit echt samen met de mensen. We betrekken hen en koppelen terug. Mensen moeten kansen krijgen om bij elke stap in het proces naar verandering feedback te kunnen geven en daarbij ook écht gehoord te worden.
Pier: We willen vooral op structurele veranderingen. Bijvoorbeeld door de kanalen die de culturele centra gebruiken te verbreden en ook op maat de maken van mensen in armoede. Of een programmatie te voorzien die aansluit bij wat onze mensen graag willen zien. Maar ook praktische zaken zoals het vastleggen van een programma. Vaak is dat twee jaar op voorhand. Als je dan een kleinere productie doet, bijvoorbeeld met mensen zelf, is twee jaar op voorhand niet realistisch. We merken dat hier toch meer en meer aandacht voor is en dat er veel begint te rollen binnen Mechelen. Binnen de stadsdiensten en binnen de culturele centra trekken mensen mee aan de kar. Het is misschien nog niet helemaal tot de hoogste echelons doorgedrongen, maar van onderuit zijn we wel echt baanbrekend bezig. We moeten dat vasthouden en blijven aandacht hebben voor participatie.
Natasja: We hebben pas een inclusief cultuurbeleid als mensen blijven participeren aan dat beleid. Want iedereen heeft recht op cultuur en vrije tijd. We moeten ons daar permanent van bewust blijven, we mogen dat niet loslaten.
Wat staat er te gebeuren op 17 oktober, tijdens ‘Maak het mee’?
Natasja: Dat we vanuit het samenwerkingsverband “Geknipt” Mechelen iets organiseren op de Dag van het verzet tegen armoede is niet nieuw, maar de manier waarop we dat dit jaar invullen is dat wel. Een hele dag lang zal er een laagdrempelig cultureel aanbod zijn, toegankelijk voor alle Mechelaars. Laat deze dag een aanknopingspunt zijn om van daaruit de culturele bruggen nog meer te gaan verstevigen.
Pier: Tijdens 17/10 nodigen we mensen uit om het 'mee te maken', letterlijk en figuurlijk. Het begon al met het maken van het campagnebeeld. In De Keeting en De Lage Drempel werden mensen aangesproken om te figureren. De affiches duiken nu overal op, de figuranten worden hier op aangesproken en lopen fier rond. Ik laat hen ontdekken wat het is om te doen, ik werk heel ervaringsgericht. Dan komt echt de verwondering en het plezier van het spelen naar boven. Het is ook durven. En dan kan je heel veel doen. Het kader maken we samen, ook de regie doen we samen. Die participatie vind ik heel belangrijk.
Natasja: Als mensen mee werken aan een project hoor je vaak 'amai ik wist niet dat dat iets voor mij was'. Daarom werken we ook graag samen met Pier. Hij is een vertrouwd gezicht, toegankelijk. Wanneer we mensen kansen bieden om ergens deel aan te kunnen nemen, creëren we het kunnen maken van keuzes. Wanneer we geen kansen geven, kunnen mensen helemaal niet kiezen.
Pier: 17/10 is voor mij echt een dag waar we de perfectie benaderen van hoe het zou moeten zijn. We moeten zorgen dat dit niet weg is op 18/10. We moeten blijven nadenken over wat we doen en hoe we het doen.
Natasja: Op tempo en op maat van mensen. En vooral: samen met hen.
----------------------------------------------------------------------------------------------
De Keeting is een vereniging waar armen het woord nemen en een basisschakel. De werking zelf wordt mee vorm gegeven door mensen met armoede ervaring. De Keeting heeft een ontmoetingsruimte waar mensen welkom zijn voor een tas koffie of thee en biedt diensten aan, zoals kleding, een bad of douche, wasmachine en droogkast, maaltijden, repair café,... Daarnaast is er de themawerking dat zich momenteel focust op mobiliteit. Het project “Over Culturele Bruggen” zal nog tot eind 2022 lopen. We streven ernaar dit nadien duurzaam te kunnen verankeren.
Pier De Kock is theatermaker en oprichter van het gezelschap ‘Zwemmen in brak water’. Hij is kind aan huis bij De Keeting, en werkt vaak samen met de bezoekers van De Keeting om voorstellingen te maken.
Over culturele bruggen is een samenwerking tussen Zwemmen in brak water, Arsenaal / Lazarus, Kinderwerking El Kantra en De Lage Drempel. Ondersteund door Demos en de Stad Mechelen.
Meer weten of De Keeting of De Lage Drempel, surf naar www.dekeeting.be en www.delagedrempel.be. Heb je vragen over hun werking of over het project? Neem gerust contact op!
Meer weten of Mechelen maak het mee? Surf naar Werelddag van Verzet tegen Armoede - Maak het mee! | Mechelen - UiTinVlaanderen
