Beweging.net en de vrederechters trekken samen aan de alarmbel. Zij delen een grote bezorgdheid over de manier waarop mensen met schulden worden aangepakt door individuele schuldeisers en hun gemandateerde gerechtsdeurwaarders. Wie moet rondkomen van een laag loon of wie een financiële tegenslag kent, heeft het soms moeilijk aan het eind van de maand zijn facturen te betalen. Wanneer onbetaalde facturen te lang blijven liggen, volgen doorgaans de aanmaningsbrieven en verhogen de kosten. Dit fenomeen is niet nieuw, maar het groeit, naarmate ook het aantal ééninkomensgezinnen groeit. Ook Covid-19 heeft heel wat gezinnen in financiële moeilijkheden gebracht.

De vrederechters willen niet langer de producent blijven van vonnissen (bij verstek) die de schuldenlast exponentieel verhogen met proces- en uitvoeringskosten. Vrederechters aanzien met lede ogen hoe tijdelijke betalingsproblemen daardoor vaak structureel worden, zodat consumenten naar een zware en belastende collectieve schuldenregeling gedreven worden, terwijl zij daarin eigenlijk niet thuishoren.

Een fout systeem

Het systeem van individuele schuldinvordering per schuldeiser zit grondig fout. Een nieuw systeem dringt zich op waarbij zowel schuldeisers als schuldenaren voordeel hebben.

Een procedure voor de vrederechter voor een schuld van € 50,00 verhoogt de schuld met € 280,00:

• € 120,00 (gemiddeld) dagvaarding door de gerechtsdeurwaarder inclusief 21% BTW;
• € 20,00 bijdrage aan het Fonds voor juridische tweedelijnsbijstand;
• € 50,00 rolrecht voor de Belgische Staat;
• € 90,00 minimum rechtsplegingsvergoeding voor de advocaat van de schuldeiser;

zonder rekening te houden met de kosten van de betekening, het bevel tot betaling, het uitvoerend beslag, de aanplakking van de openbare verkoop, het opladen van de in beslag genomen meubelen, enz.

Een procedure voor de vrederechter voor een schuld van € 2.000,01 verhoogt de schuld met € 480,00:

• € 120,00 (gemiddeld) dagvaarding door de gerechtsdeurwaarder inclusief 21% BTW;
• € 50,00 vast registratierecht van de dagvaarding voor de Belgische Staat;
• € 20,00 bijdrage aan het Fonds voor juridische tweedelijnsbijstand;
• € 50,00 rolrecht voor de Belgische Staat;
• € 240,00 minimum rechtsplegingsvergoeding voor de advocaat van de schuldeiser;

alweer zonder rekening te houden met de daarop volgende kosten van de uitvoering van het vonnis.

Geen redelijk mens kan dit aanvaarden.

Ook de schuldeisers niet: zij moeten nu een deel van de gerechtskosten voorschieten, maar recupereren in het beste geval hun eigenlijke schuldvordering pas nadat de schuldenaar deze gerechtskosten heeft (af)betaald.

Eenvoudige oplossing mogelijk

Beweging.net en de vrederechters pleiten voor het inschrijven van schuldcentralisatie en minnelijke schuldvordering in de wet. Het doel is zowel de belangen van de schuldeisers als deze van de schuldenaar op elkaar af te stemmen en sneller tot een afbetalingsplan te komen.

In afwachting van deze wetswijziging veranderen de vrederechters het geweer vandaag al van schouder. De ervaring leert dat men ook binnen de huidige wet op een minnelijke manier mensen met schulden kan helpen door hen uit te nodigen voor een procedure van schuldcentralisatie. Daarvoor wordt een pilootproject opgestart.

De gerechtsdeurwaarder centraliseert de schuldvorderingen op verzoek van de niet-professionele schuldenaar of van het OCMW en stelt vervolgens een afbetalingsplan op waarbij aan de schuldenaar en zijn gezin een menswaardig bestaan wordt gegarandeerd en waarbij de afbetalingen dadelijk toekomen aan de schuldeisers en de schuld effectief wordt afgebouwd. De gerechtsdeurwaarder en de schuldenaar leggen dit afbetalingsplan ter minnelijke schikking voor aan de vrederechter van de woonplaats van de schuldenaar.

De vrederechter bekrachtigt het afbetalingsplan in een proces-verbaal van minnelijke schikking dat de waarde heeft van een definitief vonnis.

De vrederechter weigert zijn medewerking wanneer hij vaststelt dat de vordering van een schuldeiser strijdig is met de openbare orde. Dit is het geval wanneer de schuldeiser woekerintresten vordert of schadevergoedingen die strijdig zijn met het Europees of met het Belgisch consumentenrecht.

Alle schuldeisers kunnen op de zitting van de vrederechter vertegenwoordigd worden door één gezamenlijke advocaat.

De schuldenaar verschijnt op de zitting in persoon, of wordt er vertegenwoordigd door een vrij gekozen advocaat, door een advocaat die door het bureau voor juridische bijstand wordt aangewezen (of – na een wetswijziging – door het OCMW), of door zijn echtgenoot, wettelijk samenwonende of een bloed- of aanverwant familielid die hij daarvoor een volmacht gegeven heeft.

Beperkte kosten

Deze procedure voor de Vrederechter is gratis! Er worden geen proces- en uitvoeringskosten meer aangerekend.

De aanvraag van een afbetalingsplan kost de schuldenaar € 150 aan de centraliserende gerechtsdeurwaarder (opzoekingen, intakegesprek, verzamelen van de gegevens en akkoorden van de diverse schuldeisers, opstellen afbetalingsplan en verzoekschrift voor de vrederechter). Voor de uitvoering ervan betaalt de schuldenaar, afhankelijk van zijn mogelijkheden, € 0 tot maximaal € 50 bovenop elke maandelijkse aflossing aan de centraliserende gerechtsdeurwaarder die de schuldeisers uitbetaalt, totdat de schuld helemaal afbetaald is. Dat is slechts een fractie van de proces- en uitvoeringskosten bij een gewone invorderingsprocedure. Voor mensen die zelf niet kunnen betalen, kan het OCMW de kosten ervan dragen.

Wanneer de schuldenaar zijn afbetalingsplan niet naleeft, levert de griffier een uitgifte af van het proces-verbaal van minnelijke schikking dat voorzien is van het formulier van tenuitvoerlegging.

Bij gewijzigde omstandigheden kan de gerechtsdeurwaarder een nieuw afbetalingsplan aan de vrederechter voorleggen dat het vorige vervangt.

Schuldeisers beter af

Dit systeem heeft heel wat voordelen voor de schuldeisers. De focus ligt nu op de terugbetaling van de hoofdsom, niet op het terugbetalen van alle kosten die erbovenop komen. Hij zal zijn geld dus veel sneller terugzien. Bovendien staan alle schuldeisers op gelijke voet en krijgen ze allemaal tegelijkertijd een deel van de maandelijkse aflossing in het afbetalingsplan.

Schuldenaren krijgen het heft in handen

De schuldenaar hoeft niet langer lijdzaam af te wachten. Hij kan rechtstreeks of via het OCMW een gerechtsdeurwaarder aanspreken die de schuldvorderingen wil centraliseren en een afbetalingsplan wil opstellen. Hoe sneller hij actie onderneemt, hoe beter.

Vandaag zijn er al heel wat OCMW’s die voor dergelijke aanpak kiezen en samenwerken MyTrustO, maar een schuldenaar kan ook zelf contact met hen opnemen www.mytrusto.be of www.schuldenaanpak.be.

Download het persbericht