Dit zijn de hoogtijdagen van het kapitalisme. De kredietcrisis heeft de wereld veel kopzorgen bezorgd, zoals opmarcherend populisme en stagnerende mondialisering. Maar ze heeft het kapitalisme alleen maar in de kaart gespeeld. Nooit hebben kapitaalverschaffers het zo goed gehad.
Dit jaar zullen de 500 grootste beursgenoteerde bedrijven van de VS, de S&P 500, meer dan 1 biljoen dollar (ruim 900 miljard euro) uitkeren aan hun aandeelhouders. Volgens berekeningen van Jonathan Glionna (Barclays Group, Londen) zijn dividenduitkeringen sinds 2009 verdubbeld. Door de S&P 500 is in het tweede kwartaal van dit jaar 98 miljard dollar dividend betaald. Voor het hele jaar zou het 400 miljard dollar worden. Daarnaast besteden de 500 meer dan 600 miljard dollar aan eigen aandeleninkoop. Ook dat gaat onrechtstreeks naar de aandeelhouders: verhoging van de waarde van elk aandeel.
Deze bedragen kennen geen precedent. Meestal keren beursgenoteerde bedrijven slechts een deel van hun winst uit: bijvoorbeeld 60%. Dat heet de pay-out ratio. De overige 40% gaat naar versterking van het vermogen. Dat kan op de bank gezet worden of daarmee kunnen schulden afgelost worden. Maar nu keren bedrijven meer uit aan hun aandeelhouders dan ze winst maken. De totale winst van de 500 wordt door Barclays geschat op 900 miljard. Als 1.000 miljard naar de aandeelhouders gaat, is de pay-out ratio ruim 110%. Bedrijven geven dus niet alleen alles wat ze verdienen aan hun aandeelhouders, ze geven ze ook nog een deel van hun reserves. Caterpillar bijvoorbeeld (dat zijn vestiging in Gosselies gaat sluiten), gaat 113% van zijn winst in 2016 uitdelen en put daarvoor uit eigen fondsen. Of nog: bedrijven lenen gewoon geld om hun aandeelhouders te paaien. Telenet bijvoorbeeld, leent al jaren om een stevig dividend te blijven betalen aan zijn Amerikaanse moeder Liberty.
Dat doen ze in 2016 niet voor het eerst. In 2015 gebeurde dat ook al en in 2014 belandde 99% van alle winst in de aandeelhouderszakken. In de voorbije 50 jaar is het maar zes keer voorgekomen dat de 500 meer uitkeren aan aandeelhouders dan ze verdienen. En het is nooit gebeurd dat dit twee jaar op rij gebeurde. Die buitensporige aanhoudersuitkeringen hebben geleid tot hoge koersen. De S&P 500-index is op de beurs van New York sinds 2009 gestegen van 900 naar 2.150 punten.
Of het feest van de kapitaalverschaffers ook in 2017 voortduurt, betwijfelt Barclays. Bedrijven kunnen niet onbeperkt op hun vermogen blijven interen. Als ze hun pay-out ratio volgend jaar ook nog eens met 20% zouden laten stijgen, dreigen sommige concerns hun status van investment grade (hoogste kredietwaardigheid) te verliezen en high yield (lagere kredietwaardigheid) of junk te worden, waardoor ze een hogere rente moeten betalen.
Misschien was 2016 wel het mooiste jaar in de geschiedenis van het kapitalisme. (Tenzij centrale banken onverdroten miljarden blijven spuiten en pompen.)
