Uitdaging
Huizen die geregeld onder water lopen, filerecords, verouderde en onbruikbare woningen, slechte luchtkwaliteit, verkeersongevallen, tekort aan natuur, bos en landbouwgrond, een miljardenrekening voor riolering: de ruimtelijke ordening in Vlaanderen is een miskleun met een hoogoplopende maatschappelijke kost. Nu al hebben we grote problemen wanneer het hard en lang regent. En we dreigen het nog erger te maken. Hoewel de klimaatverandering ons tot actie verplicht, gaat de betonnering van Vlaanderen gewoon door: we verliezen 6 hectare open ruimte per dag aan nieuwe verkavelingen en bijhorende wegen.
Tegelijkertijd verandert ook de samenstelling van de gezinnen en worden we met z’n allen ouder en groeit de behoefte aan sociaal contact en betaalbare zorg in de buurt.
Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen wil, net als haar voorganger Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, de versnippering en betonnering halt toe roepen. Daarnaast zijn ook heel wat gemeentelijke structuurplannen aan herziening toe. Maar ook de buurtgerichte zorg, of de vermaatschappelijking van de zorg, komt de hoek om kijken. We moeten met z’n allen dichter bij elkaar gaan wonen, niet alleen op vlak van ruimtegebruik en besparingen, maar ook voor een sterker sociaal weefsel, zodat we beter voor elkaar kunnen zorgen.
Visie beweging.net
Zowel betaalbaar en kwalitatief wonen, als zorg-op-maat, maatschappelijke betrokkenheid en zorg voor de open ruimte, zijn kernthema’s van Beweging.net. Deze uitdagingen zijn steeds apart van elkaar aangepakt en net die opdeling in hokjes, heeft voor een groeiend probleem gezorgd op alle vlakken.
Nu is er niet alleen de nood, maar vooral de kans om in de gemeente de zorgplannen af te stemmen op de ruimtelijke ordening om zo de solidariteit tussen bewoners te versterken én ruimte voor gezonde open ruimte te bewaren en te herstellen. De ‘betonstop’ iseen zegen voor een gezonde sociale samenleving.
De gemeenten moeten zich mee achter deze omslag zettenen hun woonbeleid en lokale verkavelingsregels ten gronde aanpassen aan de nieuwe visie en uitdagingen. Ze moeten mee zorgen voor een draagvlak bij de bevolking, want kernversterking en –verdichting vergen wel degelijk ook een mentaliteitswijziging. De gemeenten beschikken over heel wat bestaande (bv. planschade) en nieuwe instrumenten (bv. verhandelbare bouwrechten) om deze transitie te realiseren.
Voorstellen
Hoe kan een gemeente het aanpakken?
De Lobbengemeente/-stad:
Ga bij de opmaak van het vernieuwde structuurplan na welke woonuitbreidingsgebieden een goede ligging hebben om ontwikkeld te worden en welke niet. Je kan deze vinden in de studie van VITO. Durf hierbij planschade te overwegen. Deze valt veelal best mee, want berekend op aankoopwaarde + indexering. Of ga over tot planologische ruil of verhandelbare bouwrechten.
Pak de leegstand aan en bouw woningen
Kijk ook naar de leegstand boven winkels, kloosters, onderbenutte kavels, woningen en fabriekspanden. Pak leegstand aan met interessante samenwerkingsvormen vanuit de gemeente, met de private sectoren en burgers (erfpacht, brownfieldconvenant, rollend renovatiefonds,…).
Missie Woningdelen
Vele huizen zijn te groot (geworden) voor het aantal bewoners. Stel een beleidsplan woningdelen op. Dit kan perfect in een kleinere gemeente! Neem het heft in eigen handen en start met de opbouw van duurzame woongemeenschappen en eigen cohousingprojecten.
Durf wijkgericht te werken
Je kan met eenvoudige ingrepen de leefruimte groter maken : geef meer functies aan de aders door de wijk. Maak randparkings en herteken de straat tot een leefstraat met ruimte voor ontmoeting, bankje zitten, fruit en groen. Wijkgericht, haal je het beste resultaat.
Tijd voor elkaar
Een sociaal makelaar stimuleert bewoners om zowel een dienst aan te bieden als om hulp te vragen. Denk aan boodschappen doen, klussen of hulp met een computer, tuintje delen. De sociaal makelaar begeleidt ook samenlevingsprojecten als cohousing en legt de link met de omliggende buurt. Een website brengt vraag en aanbod eenvoudig in beeld. Hierdoor komen buurt- of wijkbewoners op een informele manier met elkaar in contact. Wederkerigheid en kleinschaligheid lukken beter als we dicht bij elkaar wonen.
Minder bergruimte?
Deel je spullen met de straat en de buurt! Of ga naar de gemeentelijke materialenbib. Ook buurtwerkplaatsen zorgen ervoor dat niet iedereen over een eigen werkplek hoeft te beschikken en laten ideeën en vriendschappen groeien. Van hieruit kunnen buurtkunstwerken, of bankjes voor gesprekken groeien.
SDG's
DOWNLOAD
